برای تقویت مغز، جدول حل نکنید!

‏دکتر سانجی گوپتا، از جراحان مغز و اعصاب سرشناس دنیا، معتقد است برخلاف تصور ما، ذهن با حل کردن جدول تقویت نمی‌شود. او در یکی از کتاب‌های مشهورش راهکارهای ساده اما اثرگذاری را ذکر کرده که یه تقویت مغز و ذهن‌مان کمک می‌‌کند.
‏1- ورزش کردن
هیچ پدیده‌ای به اندازه بی‌تحرک ماندن جسم، بر روی فعالیت ‎مغز ما اثر منفی نمی‌گذارد. برای حفظ سلامت مغز لازم است ورزش کردن روزانه را به شکل منظم در فعالیت‌های خود بگنجانیم. ورزش کردن ترشح ناقل عصبی دوپامین را در مغز بالا می‌برد که منجر به احساس شادمانی در ما می‌شود و حتی خلاقیت را هم در عملکرد ما بالا خواهد برد.
2- یادگیری و کشف
افرادی که همواره به دنبال یادگیری یک مهارت جدید هستند و به‌طور منظم آن مهارت را تمرین می‌کنند، مسیرهای عصبی جدید در مغزشان ساخته می‌شود. روند ایجاد یک مسیر عصبی به این شکل است که نورون‌های مغز ما از هم فاصله‌ زیادی دارند و نمی‌توانند ارتباط و تعاملی داشته باشند و اطلاعات را برای هم ارسال کنند. به همین دلیل است که انجام کارهایی که مهارتی در آن‌ها نداریم، در دفعات ابتدایی برای ما سخت است. اما هر بار که مهارت جدید را تکرار و تمرین می‌کنیم، ادامه ساخت مسیر عصبی آسان‌تر می‌شود و بعد از مدتی مغز ما مسیر را هموارتر می‌کند.
‏3- استراحت کافی
بدن ما در طول شبانه‌روز به خواب کافی نیاز دارد. سبک زندگی امروزی، خیلی از ما را از خواب منظم و به‌موقع دور کرده است. رابطه خواب با سلامت روان مثل یک چرخه است؛ سلامت روان بر خواب سالم اثر دارد و از طرفی خواب سالم به سلامت جسم و روان کمک می‌کند. به عنوان مثال خواب ناکافی ارتباط بین آمیگدال و قشر پیش‌پیشانی را مختل می‌کند؛ آمیگدال مرکز پردازش احساسات است و قشر پیش‌پیشانی مرکز تصمیم‌گیری است. به همین دلیل است که خواب ناکافی باعث واکنش‌های احساسی تند مثل خشم می‌شود. ادامه و تکرار این روند هم به مرور روی روند ترشح ناقل‌های عصبی مغز اثر منفی می‌گذارد.
4- تغذیه و رژیم غذایی
علاوه بر تأثیر مواد غذایی بر مغز،‌ رفتارهای تغذیه‌ای ما هم در مغز، مدار عصبی ایجاد می‌کنند که میزان انرژی و حتی عملکرد شناختی مغز را تغییر می‌دهند. مصرف غذا هورمون‌هایی را در خون آزاد می‌کند که بر فعالیت هیپوتالاموس اثر می‌گذارد و مسیرهای انتقالی را ایجاد می‌کند که باعث بهبود یادگیری و تقویت حافظه می‌شود. بنابراین کمبود مواد غذایی یا در واقع گرسنگی عملکرد مغز را کاهش می‌دهد. از طرفی هیپوتالاموس که وظیفه تنظیم اشتها را برعهده دارد، هماهنگی فعالیت‌های روده را برعهده دارد و حتی بر سیستم ایمنی اثر می‌گذارد.
5- حفظ تعاملات اجتماعی
یکی از مسائلی که مغز ما به مرور زمان با آن مواجه است، کوچک شدن یا آتروفی است که با بالا رفتن سن اتفاق می‌افتد و باعث کم شدن تعداد نورون‌های مغزی می‌شود. یکی از دلایلی که در میان افراد مسن وجود دارد، انزوای اجتماعی آن‌هاست که مشکل زوال عقل و حافظه را در آن‌ها تشدید می‌کند. به نقل از میگنا، یافته‌های یک مطالعه‌ که در مجله Neurology منتشر شده، نشان داده که شروع و حفظ ارتباط با دیگران، می‌تواند از آتروفی و ایجاد زوال عقل، جلوگیری کند. در این مطالعه، پژوهشگران، اسکن مغزی هزار نفر را با میانگین سنی 73 سال که هیچ‌کدام از آن‌ها مبتلا به زوال عقل نبودند، مورد بررسی قرار دادند. بر اساس نتایج به دست آمده، افرادی که کمترین ارتباط اجتماعی را با بقیه داشتند، حجم کلی مغزشان به طور قابل توجهی کمتر از افرادی بود که بیشترین تعاملات اجتماعی را داشتند. نتایج بعضی از مطالعات هم نشان داده که شرکت کردن افراد مسن در فعالیت‌های اجتماعی، با جلوگیری از آتروفی مغز و در نتیجه بهبود مهارت ‌های تفکر و حافظه مرتبط است.
بنابراین حتی اگر جدول و مسأله‌ ریاضی حل نکنیم هم می‌توانیم با ورزش کردن و آموزش و فعالیت‌های اجتماعی سلامت مغزمان را حفظ و از کوچک شدن آن به مرور زمان جلوگیری کنیم.